Open Source หรือ โอเพ่นซอร์ส หมายถึงซอฟต์แวร์ที่สามารถเข้าถึงซอร์สโค้ด (source code) ของมันได้อย่างอิสระ ซอร์สโค้ดคือโค้ดโปรแกรมที่ถูกเขียนขึ้นมาโดยนักพัฒนา เพื่อให้โปรแกรมทำงานตามที่ต้องการ บางคนอาจเรียกย่อๆ ว่า OSS (Open Source Software)
สำหรับ Programmer สามารถดาวน์โหลดซอร์สโค้ดนี้มาแก้ไข ปรับปรุง หรือพัฒนาซอฟต์แวร์ต่อได้ตามต้องการ หรือผู้ใช้งานทั่วไป สามารถ Download Software นั้นๆ ไปใช้โดยตรงได้เช่นกัน (ไม่มีค่าใช้จ่าย) นอกจากนี้ ซอฟต์แวร์โอเพ่นซอร์สมักจะได้รับการพัฒนาและบำรุงรักษาโดยชุมชนของนักพัฒนาทั่วโลก
ประโยชน์ของ Open Source
- เสรีภาพในการใช้งานและปรับแต่ง
ผู้ใช้สามารถใช้งานซอฟต์แวร์ได้ฟรี และสามารถปรับแต่งซอร์สโค้ดได้ตามต้องการ ทำให้สามารถปรับซอฟต์แวร์ให้เหมาะสมกับการใช้งานเฉพาะของตนเอง - ความโปร่งใสและความปลอดภัย
เนื่องจากซอร์สโค้ดถูกเปิดเผย ผู้ใช้งานและนักพัฒนาทั่วโลกสามารถตรวจสอบโค้ดเพื่อหาจุดบกพร่องหรือช่องโหว่ด้านความปลอดภัยได้ ทำให้ซอฟต์แวร์มีความปลอดภัยมากขึ้น - การพัฒนาอย่างรวดเร็ว
ชุมชนนักพัฒนาทั่วโลกสามารถร่วมกันพัฒนาซอฟต์แวร์ได้ ทำให้ซอฟต์แวร์มีการอัปเดตและพัฒนาอย่างต่อเนื่องและรวดเร็ว - ไม่มีข้อจำกัดทางการค้า
เนื่องจากซอฟต์แวร์โอเพ่นซอร์สไม่ผูกพันกับบริษัทใดบริษัทหนึ่ง ผู้ใช้งานไม่ต้องกังวลเกี่ยวกับการหยุดการสนับสนุนหรือการเปลี่ยนแปลงข้อกำหนดการใช้งาน - ต้นทุนต่ำ
เนื่องจากไม่มีค่าลิขสิทธิ์ ซอฟต์แวร์โอเพ่นซอร์สมักจะเป็นตัวเลือกที่คุ้มค่ามากสำหรับองค์กรหรือบุคคลที่ต้องการใช้งานซอฟต์แวร์ที่มีคุณภาพแต่มีงบประมาณจำกัด
ตัวอย่างของซอฟต์แวร์โอเพ่นซอร์สยอดนิยม
- Linux:
ระบบปฏิบัติการ หรือ OS ประเภทโอเพ่นซอร์สที่มีการใช้งานอย่างกว้างขวางในเซิร์ฟเวอร์และคอมพิวเตอร์ตั้งโต๊ะ - Apache
ซอฟต์แวร์เว็บเซิร์ฟเวอร์ที่เป็นที่นิยมมากที่สุดในโลก - MySQL
ระบบจัดการฐานข้อมูลที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในเว็บแอปพลิเคชัน - WordPress
ระบบจัดการเนื้อหาเว็บที่เป็นที่นิยมทั่วโลก สำหรับการสร้างเว็บไซต์และบล็อก เป็นเครื่องมือในการจัดทำเว็บไซต์ มีระบบหลังบ้าน หรือ Backend สามารถแก้ไขเนื้อหาบนเว็บได้ง่าย
การใช้ซอฟต์แวร์โอเพ่นซอร์สมีข้อดีหลายประการทั้งในด้านการใช้งาน ปรับแต่ง ความปลอดภัย และต้นทุนที่ต่ำ เป็นตัวช่วยลดค่าใช้จ่ายให้กับบุคคลทั่วไป หรือองค์กาต่างๆ แถมยังช่วยลดปัญหาการใช้ซอฟต์แวร์ที่ไม่ถูกกฏหมายอีกด้วย
Open Source ที่นิยมใช้งานทั่วไป
- 7-Zip - บีบอัดไฟล์
โปรกรมสำหรับบีบอัดข้อมูล และคลายข้อมูล เช่นเดียวกับโปรแกรม WinZip, WinRAR - CamStudio - จับภาพหน้าจอ
โปรแกรมจับภาพหน้าจอ เช่นเดียวกับโปรแกรม Snagit โปรแกรมยอดนิยมแต่เสียเงิน - GIMP - แก้ไขรูปภาพ
โปรแกรมสำหรับการตกแต่งภาพยอดนิยม เปรียบเทียบได้กับโปรแกรม Adobe Photoshop - OpenOffice.org - ออฟฟิศโปรแกรม
โปรแกรมสำหรับใช้งานด้านเอกสาร คำนวณ พรีเซ็นเทชั่น เช่นเดียวกับโปรแกรม Microsoft Office นอกจากนี้ยังมี Open Source อีกตัวหนึ่งที่ให้ใช้งานได้ฟรี นั่นคือ LibreOffice - ShotCut - ตัดต่อแก้ไขวีดีโอ
โปรแกรมตัดต่อวีดีโอระดับมืออาชีพ แต่สามารถดาวน์โหลดและใช้งานได้ฟรี - VLC Media Player - ดูหนังฟังเพลง
โปรแกรมสำหรับการเปิดไฟล์เพลง วีดีโอ รองรับไฟล์แทบทุกประเภท
บทสรุป โปรแกรมประเภท Open Source เป็นฟรีโปรแกรมที่เราในฐานะผู้ใช้งานทั่วไป สามารถดาวน์โหลดและนำไปใช้งานได้อย่างถูกกฏหมาย เท่าที่ทดสอบ อาจมีปัญหาบ้างในบางโปรแกรม แต่ก็ถือว่าเล็กน้อยมาก ดังนั้น การพิจารณาเลือกโปรแกรม Open Souce ข้างต้นไปใช้งาน จะช่วยให้ลดค่าใช้จ่ายให้กับตัวคุณเอง หรือในกรณีองค์กร ก็สามารถช่วยลดค่าใช้จ่ายได้เช่นกัน